Plastik kirliği dünyanın en büyük çevre sorunlarından birini oluşturuyor. Bu nedenle her yıl milyonlarca deniz canlısı yaşamını yitiriyor ve kaynakların kirlenmesi nedeniyle salgın hastalıklar artıyor. Diğer taraftan, buzullarda ve karla kaplı alanlara ise 80 bin tondan fazla mikroplastiğin ulaştığı ve bu parçaların Güneş’in ısısını absorbe etmesiyle kutuplardaki erimeyi artırdığı aktarılıyor [1].
The Pew Charitable Trusts'ın yakın tarihli bir raporuna göre, 2040 yılında okyanuslardaki plastik hacminin yaklaşık üç katına çıkarak 29 milyon tona ulaşması bekleniyor. İşte bu yüzden İngiliz bilim insanları, plastiğin geri dönüşümünü sağlamak için çalışmalar yaptılar ve bunu 6 kat hızlandıran bir süper enzim geliştirdiler. Süper enzim doğada parçalanması yüzlerce yılı bulabilen pet şişe, giysi ve poşet vb atıklarda bulunan plastiği günler içinde parçalarına ayırabiliyor [1].
Ideonella sakaiensis olarak bilinen bu bakteri Kyoto Teknoloji Enstitüsü tarafından birkaç yıl önce bulundu. Bakteri PET plastikleri enerji kaynağı olarak kullanıyor ve materyali haftalar içinde tümüyle parçalayabiliyordu [2].
Sonrasında Portsmouth Üniversitesi ve NREL (National Renewable Energy Laboratory) tarafından sentezlenen PETaz (PETase) enzimiyle plastiğin parçalanması %20 daha hızlandırılmıştı. İşte aynı ekip MHETaz adındaki partner enzimle bu enzimi birleştirdi ve sindirim hızını daha da yukarılara taşıdı [2].
Bilim insanları bu sonuca ulaşmak için, enzimlerin yapısını çok güçlü bir X ışını senkrotronuyla aydınlattı. Senkrotron o kadar güçlü ki, Güneş ışığından 10 milyon kez daha parlak X ışınları üretebiliyor. Bu sistem aynı bir mikroskop gibi işleyerek 3 boyutlu enzim yapısını çözmeye ve iki enzim arasında kurulan bağlantıları görmeye yarıyor. Basitçe iki enzimi birleştirerek, plastik sindirme hızını iki katına çıkardılar. Şimdi de, bu enzimler arasında özel bağlantılar tasarlayarak, plastik yıkım hızını 3 kat daha arttıracak “süper enzim” ürettiler [2].
İngiltere'deki Portsmouth Üniversitesi Profesörü John McGeehan, Guardian gazetesine açıklamasında "Enzimleri birleştirdiğimizde, hiç beklemediğimiz şekilde aktivasyonunda olağanüstü bir artış gördük" dedi ve bu keşfin doğanın nasıl işlediğini anlamaya yardımcı olduğunu ve daha hızlı enzimler üretilmesini kolaylaştırdığını söyledi.” [3].
Kaynakça:
https://www.ntv.com.tr/galeri/teknoloji/plastigin-6-kat-daha-hizli-cozunmesini-saglayan super-enzim-gelistirildi,S3OafSIg30SIa3bmQ7ig1w/mdgwre0UaU-c9_6sAf0GEg Erişim Tarihi: 16/11/2020
https://www.gercekbilim.com/super-enzimle-guclendirilen-plastik-yiyen-bakterilerin-hizi 6-katina-cikti/ Erişim Tarihi: 16/11/2020
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-54375947 Erişim Tarihi: 16/11/2020