Asya kıtasında bulunan ülkelerde yıllardır gıda olarak tüketilen algler, hem insanlar hem de hayvanlar için sürdürülebilir bir gıda kaynağı olarak ortaya çıkmıştır. Alternatif bir protein kaynağı olmasının yanı sıra omega-3 ve 6 uzun zincirli çoklu doymamış yağ asitlerini ve A, B1, B2, B12, C, ve E vitaminlerini de içerir (1). Ayrıca, mikroalglerden elde edilen pigmentler; antioksidan, vitamin öncülleri, nöroprotektif ve bağışıklık güçlendiriciler gibi faydalı özelliklere sahip doğal pigmentlerdir (2). Bunların yanı sıra mikroalgler, hayvan yemi olarak da kullanılmaya başlanmıştır. Mikroalglerin tüm bu özellikleri dikkate alındığında fonksiyonel gıda olarak değerlendirilmeye aday ürünler olduğu belirlenmiştir [8]. Alg biyoteknolojisindeki bu önemli gelişmeler, algleri gıda üretimi için güçlü bir "hücre fabrikası" haline getirmiş ve gıda ve yem endüstrisinde alg biyoekonomisinin hızlı büyümesine yol açmıştır [1].
Değişen yaşam tarzları ve tüketicilerin artan sağlık bilincine bağlı olarak, dünya genelinde alg kaynaklı ürünlerin artan tüketimi, son yıllarda küresel alg üretiminin artmasına neden olmuştur. Artan küresel gıda talebini karşılamak için tarım sektörünün yüksek bir maliyetle muazzam bir dönüşüme ihtiyacı vardır [3]. Ötrofikasyon, asit yağmuru, iklim değişikliği ve tarım için arazi temizleme doğal yaşam alanlarını ve ekosistemleri yok ederken, pestisitler, gübre ve herbisitler gibi kimyasalların aşırı kullanımı da çevreye zarar verir. Ayrıca bu sürdürülebilir bir sistem değildir. Mikroalgler, zengin biyokimyasal bileşimleri nedeniyle hem fonksiyonel kalite hem de besin değeri ile sürdürülebilir bir gıda kaynağı olarak ileriye dönük çözümlerden biridir [4].
1950'lerde algler üzerinde hayvan yemi olarak çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Mikroalg biyokütlesini yem olarak kullanmanın, özellikle hayvanların fizyolojisi için, bağışıklık tepkisini, hastalığa karşı dayanıklılığı ve ayrıca antibakteriyel ve antiviral etkiyi arttıran çeşitli avantajları olduğu gözlenmiştir [1].
Dünya genelinde kullanımı yaygınlaşan mikroalgler, 1950'lerin başından beri insanların diyetlerine dahil edilmektedir. Mikroalgler direk gıda olarak kullanılabildiği gibi gıda takviyesi ve gıda katkı maddesi olarak da kullanılabilir [8].Chlorella, Dunaliella, Haematococcus, Schizochytrium ve Spirulina gibi insanların tüketimi için sıklıkla kullanılan mikroalg suşları, ABD Gıda ve İlaç İdaresi tarafından Genel Olarak Güvenli Kabul Edilen (GRAS) gıda olarak kategorize edilmiştir. Bu nedenle, bol miktarda lipit, protein ve karbonhidrat bileşiği ile alglerden elde edilen pigment ve vitamin gibi diğer besin bileşikleri doğrudan kurutulmuş toz formunda tüketilebilir [5]. Spirulina ve Dunaliella içeren mikroalgler, kapsüller ve toz formunun yanı sıra tabletlerde de bulunabilir (6). Ayrıca Spirulina, Dünya Sağlık Örgütü tarafından süper gıda olarak adlandırılmış, NASA tarafından da uzayda kullanılacak kompakt gıda olarak düşünülmüştür [8]. Bununla birlikte, örneğin bisküviler, şekerler, atıştırmalıklar, makarna ve alkolsüz içecekler gibi çeşitli yiyeceklerde ilave bileşenler için de kullanılabilirler. Besin açısından zengin mikroalglerin ekmek gibi yaygın gıda ürünlerine dahil edilmesi, bazı gelişmekte olan ülkelerde gıda güvenliğinin iyileştirilmesine ve yetersiz beslenme sorunlarının çözülmesine yardımcı olmaktadır. Benzer şekilde, atıştırmalıklara ve alkolsüz içeceklere mikroalgal biyokütlenin eklenmesi, tüketiciler için daha sağlıklı bir alternatif olarak kendini göstermektedir (7).
Alg biyomühendisliğindeki iyileştirilmiş biyokütle üretkenliği, genetik ve metabolik mühendislik yoluyla değerli ürün birikimi ve düşük maliyetli hasat süreci gibi son gelişmeler, gıda ve yem endüstrisinde alglerin biyoekonomisini arttırmaya katkıda bulunabilmektedirler (1). Bunların yanı sıra biyoyakıt üretiminde (biyolojik yakıtlarda) ham madde kaynağı olarak, kozmetik endüstrisinde doğal renklendirici olarak, ilaç sektöründe etkin madde olarak da mikroalglerin farklı sektörler içerisinde geniş kullanım alanı mevcuttur (9).
Kaynakça:
Kusmayadi, A.,Leong, Y., Yen, H.W.,Chang, J. ,Microalgae As Sustainable Food And Feed Sources For Animals And Humans – Biotechnological And Environmental Aspects, Chemosphere (2021), Volume 271 .
Christaki, E., Bonos, E., Florou-Paneri, P. , Innovative Microalgae Pigments As Functional Ingredients In Nutrition, Handbook Of Marine Microalgae, Elsevier, Cambridge (2015), pp. 233-243
Timmer, C.P. Food Security, Structural Transformation, Markets And Government Policy, Asia Pacific Policy Stud, 4 (2017), Pp. 4-19.
Gouveia, L., Batista, A.P. Miranda, A. Empis, J. Raymundo, A. Chlorella Vulgaris Biomass Used As Colouring Source In Traditional Butter Cookies Innovat. Food Sci. Emerg. Technol., 8 (2007), pp. 433-436.
Chacón-Lee, T.L., González-Mariño, G.E., Microalgae For “Healthy” Foods—Possibilities And Challenges, Compr. Rev. Food Sci. Food Saf, 9 (2010), pp. 655-675 .
Christaki, E. , Florou-Paneri P. , Bonos, E. , Microalgae: A Novel Ingredient In Nutrition Int. J. Food Sci. Nutr., 62 (2011), pp. 794-799.
Yaakob, Z. , Ali, E. , Zainal, A. , Mohamad, M. , Takriff, M.S. ,An Overview: Biomolecules From Microalgae For Animal Feed And Aquaculture J. Biol. Res., 21 (2014), pp. 6-15.
Sasa, A., Şentürk, F., Üstündağ, Y., Erem, F. (2020). Alglerin Gıda veya Gıda Bileşeni Olarak Kullanımı ve Sağlık Üzerine Etkileri, Uluslararası Mühendislik, Tasarım ve Teknoloji Dergisi, 97-110
https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/cevreci-fabrikalar-mikroalgler, Erişim tarihi:15.03.2021