Cushing Sendromu, uzun süreli ve yüksek dozda kortikosteroide maruz kalma sonucu oluşan bir hastalıktır. 1932 yılında Amerikalı beyin cerrahı Harvey Cushing; obezite, diyabet, adrenal hiperplazi ve hirsutismden oluşan semptomlara dikkat çekmiş ve 8 hastanın 6’sında otopsi sonucu bazofilik hipofiz adenomu tespit etmiştir [2]. İlerleyen yıllarda yapılan çalışmalarla, bu belirtilerin Cushing Sendromunu işaret ettiği belirlenmiştir.
Cushing Sendromu, diğer adıyla ACTH'a (Adrenokortikotropik hormon) bağlı bilateral adrenokortikal hiperplazi, Cushing sendromlu olguların % 60 - 70'ini oluşturur. Bu durum, stres hormonu olarak da bilinen kortizol hormonunun aşırı artışı olarak bilinmektedir. Olguların % 30 - 40'ında ise Cushing sendromu, ACTH'dan bağımsız olarak ya ektopik ACTH üretimi ya da bir adrenokortikal adenom veya karsinom (yani tümör oluşumu) nedeniyle oluşur [1].
Şekil 1: Cushing Sendromlu Bir Hastanın Görünümü [5].
Hastalık Belirtileri Nelerdir?
Cushing olgulu hastalara baktığımızda, obezite, aydede yüzü, aşırı kıllanma, hipertansiyon, karında kitle, halsizlik, adale erimesi ve ödem gibi belirtiler görülmektedir (Tablo 1). Vücut yağlarındaki dengesiz dağılım, manda ense olarak tanımlanan bufalo hörgücü ve aydede yüzü en sık rastlanan belirtilerdir [1].
Tablo 1: Cushing Sendromunda Rastlanan Bulgular [1].
Cushing Sendromu Neden Görülür?
Cushing sendromu; yaşa veya cinsiyete bakılmaksızın herkeste görülebilir. Ayrıca aşağıda verilen nedenlerden dolayı oluşmaktadır.
Dışarıdan uzun süre ve yüksek dozda kortizol gibi steroid hormonların alınması,
Böbrek üstü bezlerinde (Resim 2) tümör oluşması ve bu nedenle aşırı kortizol üretmesi,
Hipofiz bezinde oluşan tümör sonucu böbrek üstü bezlerinden aşırı kortizol ürettirmesi
Nadiren akciğer, tiroit, böbrek, pankreas, timüs tümörleri Cushing sendromuna yol açar [4].
Resim 2: Kortizol Hormonunun Üretimini Sağlayan Böbrek Üstü Bezleri [6].
Cushing Sendromunun Tedavisi Nasıl Yapılmalıdır?
Yukarıda belirttiğimiz kaynaklardan şikayetçi olan hastalara ilk olarak ACTH ölçüm testi yapılır. Testlerin sonucuna göre hastalık tanısı kesin olarak koyulmaktadır. Hastalığın tedavisi olarak cerrahi müdahale gerekmektedir. Cerrahi müdahalenin başarı gösteremediği hastalarda medikal tedavi ve radyoterapi gibi yollara başvurulmaktadır [3].
Kaynakça
“CUSHING SENDROMUNA GÜNCEL BİR BAKIŞ”, Neşet KÖKSAL, SSK TEPECiK HAST DERG 1993 Vol. 3 No. i -2-3. Erişim Tarihi: 27.10.2020.
“Cushing Sendromu: Tanım ve Klinik”, Mine ADAŞ, Türkiye Klinikleri J Intern Med. 2017;2(3):139-45. Erişim Tarihi: 27.10.2020.
“Cushing Sendromu Tanı ve Tedavisi”, Canan Çiçek DEMİR, Türkiye Klinikleri J Endocrin-Special Topics. 2013;6(2):23-39. Erişim Tarihi: 28.10.2020.
http://enfeksiyonhastaliklari.com/tag/cushing/?print=print-search. Erişim Tarihi: 28.10.2020.
Şekil1: ”Cushing Sendromlu Bir Hastanın Görünümü”, “https://www.medikalakademi.com.tr/cushing-hastaligi-nedir-belirtileri-ve-tedavisi/”. Erişim Tarihi: 27.10.2020.
Şekil2: 'Kortizol Hormonunun Üretimini Sağlayan Böbrek Üstü Bezleri” https://www.dytfazileyilmaz.com/cushing-sendromu.html. Erişim Tarihi: 28.10.2020.