.Gıda intoleransı nedir?
Son yıllarda, yaşam tarzı değişiklikleri ile ilişkilendirilen olumsuz gıda reaksiyonlarında bir artış olmuştur. Olumsuz bir gıda reaksiyonu, bir gıdanın, bunun türevlerinin veya içerdiği bir katkı maddesinin yutulması, teması veya solunmasına atfedilebilen klinik olarak anormal herhangi bir tepkidir. Bu durum gıda alerjisi veya gıda intoleransı olarak adlandırılır [1]. Yenilen gıdadaki bir madde kişinin sindirim sistemi tarafından sindirilemez ve sindirim sisteminde tahrişe sebep olur. Mesela sütte bulunan laktozun sindirimini sağlayan laktaz enzimi eksikliğinde laktoz sindirilmez ve buna laktoz intoleransı denir [2].
Gıda intoleransı belirtileri nedir?
Alerjik besinler ile vücuttaki antikorlar karşılaştığında çok fazla kimyasal madde salgılanır. Bu kimyasallar salgılandığına da vücutta bazı belirtiler meydana gelir. Gıda intoleransının yaygın olarak görülen belirtileri şunlardır [2,3]:
Kronik yorgunluklar
Anksiyete
Alerjiler
Akne
Sindirim sorunları
Depresyon
Kas ağrıları
Şişkinlik
Gıda intoleransının yukarıda yazan belirtiler gibi daha birçok belirtisi bulunmaktadır.
Gıda intoleransının başlıca sebebi bağırsak florasının bozulmasıdır. Bağırsak florasını bozan ve bu belirtilere yol açan etkenler ise genellikle şunlardır;
Unlu mamüller
Süt ürünleri
Rafine şeker
Paketlenmiş ve işlenmiş gıdalar
Toksik kişisel bakım ürünleri
Gazlı içecekler
Antibiyotikler
Alkol, sigara
Gıda intoleransı tanısı nasıl konulur?
Eliminasyon diyetiyle veya gıda intolerans testi ile teşhis konulabilir [2].
Eliminasyon diyetinde problemli besinlerin saptanması için doktor ya da diyetisyen kontrolünde kuşku duyulan besinler tümüyle diyetten çıkarılır ve daha sonra bu besinler yavaş yavaş tekrar diyete eklenir. Eklendiğinde vücut tepki veriyor mu diye kontrol edilir ve eğer veriyorsa bir süre daha o besin yenilmez.
Gıda intolerans testinde ise mantar, boya, ilaç, besin gibi birçok maddeye karşı kişilere duyarlılık testi yapılır ve bu test sonucuna göre diyetleri düzenlenir.
Gıda intoleransı tedavi yöntemleri nelerdir?
Gıda intoleransının tek tedavisi intoleransa yol açan besinin diyetten çıkarılması veya vücudun tolere edebileceği miktarlarda tüketilmesidir. İntoleransa sebebiyet veren besin vücudun mutlaka alması gereken elzem bir gıda ise yerine aynı özellikte başka bir besinin tüketilmesi oldukça önemlidir. Mesela gluten duyarlılığı olduğu için buğday tüketimi gerçekleşmediğinde vücutta B vitamini yetersizliği olur. Bu yüzden buğday tüketmek yerine içerisinde gluten bulunmayan esmer pirinç, kinoa, karabuğday gibi besinler tüketilmelidir [2].
KAYNAKÇA:
[1] Ruiz Sánchez, J. G., Palma Milla, S., Pelegrina Cortés, B., López Plaza, B., Bermejo López, L. M., & Gómez-Candela, C. (2018). Una visión global de las reacciones adversas a alimentos: alergia e intolerancia alimentaria [A global vision of adverse reactions to foods: food allergy and food intolerance]. Nutricion hospitalaria, 35(Spec No4), 102–108. https://doi.org/10.20960/nh.2134
[3] Öztürk M., Besler T., “Besin Alerjileri”, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü,2008.
Commenti